PCIe nedir ve nasıl çalışır?

PCIe (Peripheral Component Interconnect Express), PCI-SIG endüstri konsorsiyumu tarafından oluşturulan yüksek hızlı bileşenleri bağlamak için bir arayüz standardıdır

En basit haliyle PCIe, PCIe uyumlu iki cihaz (tipik olarak bir anakart ve bir grafik kartı veya SSD) arasında noktadan noktaya bir bağlantıdır. Bağlantı, ayrı bakır tel çiftleri üzerinden veri iletmek için diferansiyel sinyalizasyon kullanarak 32 GT/s'ye kadar hız sağlar.

PCIe günümüz bilgisayar sistemlerinde önemli bir standarttır. Depolama aygıtlarını, grafik kartlarını ve diğer çevre birimlerini bağlamak gibi çeşitli uygulamalar için kullanılır. PCIe, PCI, USB veya SATA gibi diğer standartlara göre daha yüksek veri aktarım hızları sağlar.

Ayrıca bileşenler arasında daha güvenilir ve verimli bir iletişim şekli sağlayarak gecikmeyi veya takılmayı azaltır. Ayrıca birden fazla çevre biriminin minimum gecikmeyle aynı anda bağlanmasına olanak tanır.

Her işlemci ve yonga seti kombinasyonunda bu PCIe şeritlerinden sınırlı sayıda vardır.

Örneğin, 13. nesil Intel işlemciler 18 PCIe şeridine (16*PCIe 5.0 ve 12*PCIe 4.0) ve Z790 yonga seti 28 PCIe şeridine sahiptir.

Bu hatlar CPU/chipset bağlantıları (yukarıdaki örneğimizde 8 adet) ve genişleme kartları için PCIe yuvaları veya SSD'ler için M.2 yuvaları gibi çeşitli konektörler arasında bölünmüştür. Yonga setinde yerleşik olanlar yetersizse ek USB, SATA, ağ veya ses denetleyicileri eklemek için de kullanılabilirler.

Her masaüstü bilgisayar anakartında bir dizi PCIe ve M.2 yuvası vardır. İlkini GPU'lar (video veya grafik kartları), RAID kartları ve Wi-Fi kartları eklemek için, ikincisini ise NMVe(katı hal sürücüsü) SSD'ler için kullanabilirsiniz. Bilgisayarınızda bulunan PCIe yuvalarının türü ve sayısı seçtiğiniz anakarta bağlıdır.

PCIe x1, x4, x8 ve x16 gibi farklı konfigürasyonlarda gelir. X'ten sonra gelen bu sayılar PCIe yuvasının sahip olduğu şerit sayısını gösterir. Bir PCIe x1 yuvası bir şeride sahiptir ve verileri döngü başına bir bit hızında taşıyabilir. Bir PCIe x2 yuvası iki şeride sahiptir ve verileri döngü başına iki bit hızında taşıyabilir (ve bu şekilde devam eder).

Bir PCIe x1 kartını bir PCIe x16 yuvasına takabilirsiniz, ancak bu kart yalnızca bir şeridin bant genişliğini alacaktır. Benzer şekilde, bir PCIe x8 kartını bir PCIe x4 yuvasına yerleştirebilirsiniz, ancak bu kart bir PCIe x8 yuvasının maksimum bant genişliğinin yarısında çalışacaktır. Çoğu GPU'nun tam hızda çalışması için PCIe x16 yuvası gerekir ve M.2 SSD'ler için PCIe x4 yuvası gerekir.

İşte nesil özelliklerinin bir özeti:

İyi haber ise PCIe standardının tüm nesillerinin geriye dönük olarak uyumlu olmasıdır.

Bu, bir bağlantı noktası ile daha yüksek veya daha düşük farklı nesil bir kart arasında herhangi bir uyumluluk sorunu olmayacağı anlamına gelir. Ancak, daha düşük nesil bir bağlantı noktası söz konusu olduğunda, maksimum veri hızı bu bağlantı noktasının nesli ile sınırlıdır. Performans kaybı yaşarsınız.