Werkt een PCIe 5.0 GPU in een PCIe 4.0 moederbord?

Het nieuwe GPU-seizoen is aangebroken. Dit betekent nieuwe grafische kaarten om naar te verlangen, upgrades om te plannen en mogelijk het begin van het met pensioen gaan van je huidige systeem ten gunste van iets nieuws en glimmends. Met de nieuwste releases van AMD en Nvidia zijn er een aantal belangrijke beslissingen te nemen - mogelijk meer dan normaal. Vervang je gewoon je huidige grafische kaart en stop je ermee, of ga je voor een meer fundamentele upgrade? Beslissingen, beslissingen.

De modulaire aard van pc's betekent dat je niet alles hoeft te upgraden als je een nieuw onderdeel toevoegt. Dat gezegd hebbende, als het component in kwestie een grafische kaart is, is het verstandig om ervoor te zorgen dat je er het maximale uit haalt. Ze zijn per slot van rekening niet goedkoop en als je een Nvidia GeForce RTX 5080 of AMD Radeon RX 9070 XT weet te bemachtigen, wil je er zeker van zijn dat je elders geen knelpunten hebt.

Als je een GPU uit de Nvidia GeForce RTX 50 Series op het oog hebt, vraag je je misschien af of je moet upgraden naar een PCIe 5.0 moederbord, aangezien deze nieuwe GPU's de nieuwste versie van de standaard ondersteunen. Het korte antwoord: nee, je hoeft niet te upgraden. PCIe 4.0 biedt meer dan genoeg bandbreedte voor moderne games. Het iets langere antwoord: je wilt misschien toch upgraden, omdat de nieuwste platforms functies bevatten waarmee je het meeste uit je nieuwe grafische kaart kunt halen.

Het is goed om te weten dat dit alleen geldt voor de nieuwe RTX 50 Series GPU's van Nvidia. AMD's Radeon RX 9000-serie en Nvidia's vorige generatie gebruiken nog steeds PCIe 4.0.

Dus, wat is PCIe precies en waarom zou je je er iets van aantrekken? De Peripheral Component Interconnect Express (PCIe) is een snelle interface die apparaten verbindt met je pc, inclusief grafische kaarten, capture kaarten, SSD's en high-end netwerkapparaten. Een ietwat vreemde eigenschap van PCIe is dat het weliswaar een seriële bus is, maar dat het meerdere lanes ondersteunt die tegelijkertijd werken om de bandbreedte te verhogen. Grafische kaarten gebruiken meestal 16 lanes (x16) voor maximale prestaties.

Over bandbreedte gesproken, elke nieuwe PCIe generatie verdubbelt effectief de bandbreedte van de vorige. PCIe 5.0 biedt 63GB/s vergeleken met de 32GB/s van PCIe 4.0 (bij gebruik van een volledige x16-verbinding). Het goede nieuws is dat de fysieke verbinding niet veranderd is tussen de generaties, dus je kunt een PCIe 5.0 GPU in een PCIe 4.0 moederbord steken en vice versa. Je zou zelfs een PCIe 5.0 grafische kaart kunnen gebruiken in een PCIe 3.0 moederbord als je dat zou willen, hoewel je CPU dan waarschijnlijk een grote bottleneck zou zijn.

Nu we dat hebben opgehelderd, hebben we hier een handige tabel waarmee je op feestjes indruk kunt maken op je vrienden:

Betekent PCIe 5.0, dat twee keer zoveel bandbreedte biedt als zijn voorganger, een dubbele framerate? Nee, helemaal niet. De bandbreedte naar je grafische kaart is niet echt een beperkende factor voor de prestaties. Hoewel er specifieke gevallen zijn waarin bandbreedte van belang is, is gaming daar niet één van. Bij het testen van PCIe 5.0 naar PCIe 4.0 met de nieuwste grafische kaarten van Nvidia resulteert dit in een prestatieverlies van ongeveer 1%. Dat alleen is geen reden om snel te upgraden naar het nieuwste platform.

Een veel betere reden om te upgraden is om te profiteren van de nieuwste CPU's en platformfuncties. Zowel AMD als Intel hebben onlangs nieuwe processors uitgebracht, waarbij de AMD Ryzen 9 9950X toonaangevend is in productiviteits- en gamingbenchmarks. Intels 15e generatie "Arrow Lake" CPU's zijn omgedoopt tot de Core Ultra 200 Series, en hoewel ze qua prestaties niet helemaal kunnen tippen aan AMD's aanbod, zijn het nog steeds krachtige chips. Zowel de nieuwste moederborden van AMD als die van Intel ondersteunen PCIe 5.0.

Hier is de TL;DR van dit alles om je leven gemakkelijker te maken:

• Je hoeft je moederbord of CPU niet te upgraden om een GeForce RTX 50 Series grafische kaart te gebruiken.
• Er is geen betekenisvol prestatieverschil tussen PCIe 4.0 en PCIe 5.0 voor gaming.
• Als je systeem oud is, is upgraden een goed idee om toegang te krijgen tot nieuwere functies.
• Je moet misschien je voeding upgraden om deze energievretende GPU's aan te kunnen, maar dat is het wel zo'n beetje.